Er blijkt soms onduidelijkheid te bestaan over het gebruik van foto's door ontvangers van persberichten. Daarom hieronder een korte beschouwing, gebaseerd op een fictief dienstverband als ICT-specialist bij een organisatie.
Stel, als enthousiast medewerker bij de afdeling ICT van een organisatie schrijf ik voor mijn collega's af en toe een artikel of column in het personeelsblad van deze werkgever. Ook stel ik wel eens een door mij gemaakte foto beschikbaar om in dit personeelsblad te publiceren. Omdat ik mij bij deze organisatie betrokken voel, vind ik dit gewoon leuk om te doen.
Zo heb ik een poosje geleden tijdens een gezellig personeelsuitje wat foto's gemaakt van de binnenstad van Amsterdam. De mooiste foto, een aparte foto van het Rijksmuseum, heb ik samen met een verslag van het personeelsuitje beschikbaar gesteld aan de redactie van het personeelsblad, die het verslag met de foto pubiceerde in het personeelsblad.
Na de zomervakantie bood ik de redactie van het personeelsblad een fotocolumn aan van mijn vakantie naar Noorwegen. De bijbehorende foto betrof een snelstromende bergbeek (zie foto boven).
Tot slot stelde ik de redactie een foto van het kantoor van de organisatie ter beschikking. Ik had de foto tijdens mijn lunchpauze gemaakt, terwijl de zon opvallende schaduwen op de gevel van het kantoor wierp.
In alle gevallen werden mijn foto's in het personeelsblad geplaatst, waarbij mijn naam als fotograaf er vanzelfsprekend bij vermeld werd. Op grond van de Auteurswet ben en blijf ik de auteursrechthebbende op de door mij gemaakte foto's, ongeacht of ik ze voor publicatiedoeleinden beschikbaar heb gesteld aan de organisatie waarvoor ik ook werkzaam ben.
Stel nu, dat deze organisatie één van deze foto's – met mijn toestemming en onder voorwaarde van mijn naamsvermelding – met een persbericht zou meesturen naar allerhande persbureaus, bedrijven en andere organisaties, waarbij de foto direct betrekking had op de inhoud van het persbericht. Zouden deze organisaties deze foto dan vrij mogen gebruiken? Nee, natuurlijk niet. Alleen in combinatie met de inhoud van het persbericht.
Het zou immers te gek voor woorden zijn dat de ontvangers van het persbericht de meegestuurde foto kosteloos voor onbeperkte duur en op elke willekeurige wijze zouden mogen gebruiken op bijvoorbeeld (commerciële) websites, in vakbladen, in reisgidsen, in boeken en in grote advertenties op billboards in bushokjes! Evenmin mogen de ontvangers de bij het persbericht ontvangen foto gratis verspreiden, verkopen of opnemen in een eigen beeldbank.
Ik ben en blijf eigenaar en auteursrechthebbende van de foto. Voor elk ander gebruik van de foto dan waarvoor deze met het persbericht is meegestuurd, behoort de ontvanger mij om toestemming te vragen. Hij kan dan – gratis of tegen een vergoeding – toestemming (licentie) krijgen om de foto te gebruiken. Aan deze toestemming kunnen beperkingen worden gesteld, zoals de duur, het formaat of het medium waarin de foto wordt gebruikt.
Wanneer ik de foto's niet in het kader van mijn functie (bijvoorbeeld als bedrijfsfotograaf) bij mijn werkgever heb gemaakt, dan ben en blijf ik de eigenaar en auteursrechthebbende of de foto, ook wanneer ik de foto aan de organisatie beschikbaar stel voor gebruik in bijvoorbeeld een personeelsblad, op de website of in een powerpointpresentatie. Het is dus niet zo dat de organisatie hiermee dan plotseling eigenaar en auteursrechtrechthebbende wordt.
Overigens behoort ook in het persbericht altijd mijn naam als fotograaf bij de foto te worden vermeld en behoren de ontvangers van het persbericht eveneens mijn naam te vermelden wanneer de meegezonden foto wordt toegepast de publicatie van het bijbehorende artikel.